ทำไมคนเราต้องนอนหลับ? จะเกิดอะไรขึ้นถ้าหากเราไม่นอน?
ในปี1965 เด็กนักเรียนมัธยมวัย17คนหนึ่งชื่อ Randy Gardner ใช้ชีวิตโดยไม่นอนหลับต่อกันนานถึง264ชั่วโมง ซึ่งนั่นคือ11วันเต็มที่เขาไม่ได้นอน แต่หลายคนไม่ได้โชคดีแบบเขา ในปี2014แฟนบอลคนหนึ่งเสียชีวิตจากการอดนอนติดต่อกันแค่48ชั่วโมงเพื่อที่จะดูบอลโลกซึ่งสาเหตุการเสียชีวิตของเขาเกิดจากเส้นเลือดในสมองแตกเฉียบพลัน
แต่โดยทั่วไปหากเราไม่ได้นอนอาจจะมีผลต่อความไม่สมดุลย์ทางฮอร์โมน,มีอาการป่วย,และในขั้นที่รุนแรงอาจจะส่งผลถึงชีวิต เราเพิ่งเริ่มที่จะเข้าใจว่าทำไมเราถึงต้องนอนหลับ แต่สิ่งที่เรารู้แน่ๆคือมันสำคัญ สำหรับผู้ใหญ่นั้นต้องการการนอนหลับพักผ่อนประมาณ7-8ชั่วโมงต่อคืน ส่วนวัยรุ่นต้องการการนอนหลับถึง10ชั่วโมง สาเหตุที่เรารู้สึกง่วงนอนเนื่องจากร่างกายของเราส่งสัญญาณถึงสมองบอกว่าเราเหนื่อยล้าแล้วและต้องการการพักผ่อน ส่วนอีกสาเหตุคือสัญญาณจากธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมบอกเราว่ามันเป็นเวลากลางคืนแล้ว ซึ่งสารเคมีที่ชักจูงการนอนหลับอย่างอเดโนซีน(Adenosine)และเมลาโทนิน(Melatonin)จะเพิ่มขึ้นทำให้ร่างกายเราทำงานช้าลง อัตราการเต้นของหัวใจและการหายใจก็จะช้าลง กล้ามเนื้อเริ่มที่จะผ่อนคลาย การนอนหลับในช่วงนี้เรียกว่าNon-REM (Non-Rapid Eye Movement)จะเป็นช่วงที่DNAในร่างกายจะถูกซ่อมแซมและร่างกายของเราจะเตรียมตัวของมันเพื่อการดำเนินชีวิตในวันต่อไป
ในสหรัฐอเมริกามีการประมาณถึงตัวเลขเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า30%ของผู้ใหญ่และ66%ของวัยรุ่นมีการนอนหลับพักผ่อนอย่างไม่เพียงพอ ซึ่งการนอนหลับไม่เพียงพอนี้สามารถส่งผลต่อร่างกายได้อย่างน่ากลัว เมื่อเราขาดการนอนหลับจะส่งผลต่อหลายสิ่งไม่ว่าจะเป็นการเรียนรู้,ความจำ,อารมณ์,และปฏิกิริยาตอบโต้ของร่ายกาย การขาดการนอนหลับอาจจะส่งผลถึงการเจ็บป่วย,การเห็นภาพหลอน,ความดันเลือดสูง และยังเชื่อมโยงไปถึงโรคอ้วนหรือโรคเบาหวานด้วย จากการวิจัยพบว่าการนอนหลับน้อยกว่า6ชั่วโมงต่อคืนอย่างต่อเนื่องเพิ่มความเสี่ยงของภาวะเส้นเลือดในสมองแตกถึง4.5เท่าเมื่อเทียบกับกลุ่มผู้ที่นอนหลับ7-8ชั่วโมงต่อคืออย่างคงที่ทุกวัน
สำหรับคนบางกลุ่มผู้ที่มียีนส์ที่ผิดปกติทำให้นอนไม่หลับ ซึ่งอาการนี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อFatal Familial Insomnia ซึ่งมีผลราวกับฝันร้ายที่ทำให้ร่างกายนั้นอยู่ในภาวะตื่นตัวอยู่ตลอดและไม่สามารถรับรู้ถึงความสบายของการนอนหลับลึกได้เลย ภายในไม่กี่เดือนหรือไม่กี่ปีอาการของโรคนี้จะยิ่งแย่ลงๆและนำไปสู่อาการเป็นบ้าหรืออาจส่งผลถึงชีวิต
ทำไมการนอนหลับไม่เพียงพอสามารถส่งผลต่อร่างกายอย่างมหาศาล?
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าคำตอบนั้นคือการเก็บสะสมของที่เสียไว้ในสมอง ในช่วงที่เราตื่นเซลล์ในร่างกายเราจะวุ่นอยู่กับการใช้พลังงานซึ่งพลังงานนั้นจะถูกแตกออกเป็นสารในร่างกายหลายๆตัวซึ่งรวมถึงอะเดโนซีน ในขณะที่อะเดโนซีนเพิ่มขึ้นมันจะกระตุ้นการอยากนอนหลับหรือที่เรียกกันว่าตัวกดดันการนอนหลับ (เมื่อพูดถึงกาแฟคาเฟอีนทำหน้าที่โดยการไปปิดกันตัวรับของอะเดโนซีนไว้ทำให้เราอาจจะรู้สึกไม่ง่วงนอน) ส่วนของเสียอื่นๆก็ถูกสร้างและเก็บไว้ในสมองอีกมากมาย ถ้าหากของเสียเหล่านั้นไม่ถูกกำจัดออกไปจากสมองมันจะค่อยๆล้นหรือเกินกว่าที่สมองจะสามารถเก็บได้ซึ่งจะเป็นผลเสียต่อร่างกายและทำให้มันไม่สามารถทำงานได้เป็นระบบ
แล้วเกิดอะไรขึ้นในสมองของเราเมื่อเรานอนหลับ?
นักวิทยาศาสตร์พบบางสิ่งที่เรียกว่า Glymphatic System ซึ่งคือระบบทำความสะอาดที่จะมากำจัดของเสียที่ถูกเก็บสะสมไว้ในสมองและมันยิ่งทำงานได้ดีเมื่อขณะที่เรานอนหลับ มันทำงานโดยการใช้ Cerebrospinal Fluid เพื่อล้างของเสียต่างๆในสมองที่ถูกเก็บสะสมไว้ระหว่างเซลล์ อย่างไรก็ตามในขณะที่นักวิยาศาสตร์กำลังพยายามศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบการฟื้นฟูจากการนอนหลับ แต่เราก็มั่นใจได้ว่าการนอนหลับนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญหากเราต้องการที่จะมีสุขภาพร่างกายและจิตใจที่ดี
ที่มา: TED-Ed
เรียบเรียง: SignorScience