เดฌา-วูว์ (Déjà vu) ตอนที่1

เดฌา-วูว์ (Déjà vu) มาจากภาษาฝรั่งเศสแปลว่า ‘เคยเห็นมาแล้ว’ คำว่าเดฌา-วูว์ ใช้ครั้งแรกโดย เอมีล บัวรัค Emile Boirac ซึ่งเขียนอยู่ในหนังสือ L’Avenir des sciences psychiques เป็นปรากฏการณ์ที่เรากำลังรู้สึกว่าสิ่งที่เราทำอยู่หรือกำลังจะทำในอนาคตสั้นๆข้างหน้านี้เคยเกิดขึ้นมาก่อนแล้ว เป็นความรู้สึกว่าเราคุ้นเคยกับบางสิ่ง บางเหตุการณ์หรือสถานที่ ทางวิทยาศาสตร์แล้วไม่ถือว่าเดฌา-วูว์เป็นการทำนายหรือการหยั่งรู้นาคต แต่เป็นความผิดปกติของความทรงจำที่ก่อให้เกิดความรู้สึกที่เราจำได้ว่าเคยผ่านเหตุการณ์นี้มาแล้ว และราวกับว่าเราเกือบจะสามารถรู้ถึงสิ่งที่กำลังจะเกิดต่อไป ในขณะนั้นเองที่ปรากฏการณ์เดฌา-วูว์เกิดขึ้น จึงเป็นการระลึกเพียงช่วงเวลาสั้นๆ

นอกจากนี้เดฌา-วูว์จะเกิดขึ้นกับคนที่อายุมากกว่า 8-9ปีขึ้นไป จากการเก็บข้อมูลในปี2004 สถิติแสดงให้เห็นว่า 2ใน3ของประชากรทั้งหมดเคยสัมผัสกับปรากฏการณ์เดฌา-วูว์  ซึ่งใน 31%-91%เกิดกับคนที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรงดี แต่สำหรับคนที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื้องและยื้ดเยื้อหรืออาจจะมีการเห็นภาพหลอนร่วมด้วย มักจะเกิดกับผู้ป่วยทางจิตเวชหรือผู้ที่สมองถูกกระทบกระเทือน จนถึงปัจจุบันยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจนขอปรากฏการณ์เดฌา-วูว์ แต่ก็มีหลายทฤษฏีที่ใช้อธิบายเหตุการณ์นี้ เช่น อดีตชาติ โลกคู่ขนาน การมองเห็นอนาคต เป็นต้น

ตัวอย่างการทดลองของ Akira O’Corner จากมหาวิทยาลัยเซนต์แอนดริวในสหราชอณาจักร พบว่าเดฌา-วูว์เป็นปรากฏการณ์ทางสมองที่เกิดขึ้นเมื่อสมองต้องการทำให้แน่ใจว่าความทรงจำนั้นถูกต้อง ซึ่งได้ทดลองกับกลุ่มอาสาสมัครด้วยการอ่านกลุ่มคำศัพท์ที่เกียวข้องกับเช่น หมอน ผ้านวม เตียง กลางคืน (Pillow,Duvey,Bed,Night) โดยที่ละคำว่า นอนหลับ (Sleep) จากนั้นถามอาสาสมัครว่า’มีพยันชนะที่ขึ้นต้นด้วย S ไหม’ กลุ่มอาสาสมัครตอบกลับว่า’ไม่มี’ หลังจากนั้นก็ลองถามอีกว่า’ ได้ยินคำว่า นอนหลับ(Sleep) ไหม?’ จังหวะนั้นกลุ่มอาสาสมัครจำได้ว่าไม่มี แต่ในขณะเดียวกันกลับรู้สึกคุ้นเคยเหมือนคุ้นเคย ว่าได้ยินหรือเคยผ่านมาก่อน ซึ่งจะสังเกตุได้ว่าเป็นกลุ่มคำศัพท์ที่เกี่ยวข้องและเชื่อมโยงกัน

ในขณะที่ทดสอบก็ได้ใช้เครื่องแสกนสมองดูกิจกรรมที่เกิดขึ้นภายในสมองไปด้วย ผลแสดงให้เห็นว่ามีการใช้สมองส่วนหน้าเกิดขึ้น ซึ่งเป็นส่วนที่ใช้เกี่ยวกับการตัดสินใจ ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นจริงจะหมายถึงว่า เดฌา-วูว์นั้นเป็นปรากฏการของสมองที่กำลังตรวจสอบว่าความทรงจำนั้นถูกต้องหรือเปล่า เพื่อลดโอกาสการจดจำสิ่งต่างๆแบบไม่ถูกต้อง

 

ที่มา: akiraoconnor.org, news.com.au
เรียบเรียง: SignorScience